DziaÅ‚ania harcerskie opierajÄ… siÄ™ na konkretnej metodzie, zwanej metodÄ… harcerskÄ…. ŹródÅ‚a jej powstania siÄ™gajÄ… przeÅ‚omu XIX i XX wieku, kiedy jej twórca - Robert Baden Powell - zaobserwowaÅ‚ skuteczność dziaÅ‚ania za pomocÄ… maÅ‚ych grup. Opracowany przez niego system wychowania mÅ‚odzieży, na polskie realia poczÄ…tków XX wieku zaszczepiÅ‚ Andrzej MaÅ‚kowski. Metoda harcerska oparta jest o naturalne potrzeby i zjawiska obserwowane w rozwoju mÅ‚odego czÅ‚owieka – takie jak potrzeba osiÄ…gnięć, potrzeba akceptacji, potrzeba sprawdzenia siebie, skÅ‚onność do organizowania siÄ™ w maÅ‚e grupy, pragnienie przeżycia przygody. Ważnym atutem metody harcerskiej jest jej przydatność w dziaÅ‚aniu wychowawczym.

• Punktem wyjÅ›cia wszelkich harcerskich dziaÅ‚aÅ„ jest dobrowolność. Harcerzem jest tylko ten, kto Å›wiadomie tego chce. Bez dobrowolnoÅ›ci wszystkie pozostaÅ‚e elementy metody tracÄ… swój sens i moc. Harcerze potwierdzajÄ… akceptacjÄ™ idei harcerskiej kilka razy na różnych etapach harcerskiej drogi. DziaÅ‚ania harcerskie w istocie swej majÄ… być naturalne – wykorzystywać to, co siÄ™ dzieje w otaczajÄ…cym nas Å›wiecie, bez stwarzania sztucznoÅ›ci, a także podążać za naturalnymi zainteresowaniami mÅ‚odych ludzi. DziÄ™ki temu harcerstwo daje możliwość rozwoju tego, co już w zalążku tkwi w każdym mÅ‚odym czÅ‚owieku. Ważnym aspektem jest poÅ›redniość oddziaÅ‚ywaÅ„ – mÅ‚ody czÅ‚owiek uczy siÄ™ poprzez zbieranie doÅ›wiadczeÅ„ w konkretnych sytuacjach, gdzie ma możliwość podjÄ™cia odpowiedniej decyzji i ma wpÅ‚yw na dalszy bieg zdarzeÅ„. Harcerstwo unika biernych form uczenia siÄ™ – takich jak wykÅ‚ady, przemówienia, rozkazy – gdzie brak aktywnoÅ›ci. Stawia na uczenie w dziaÅ‚aniu i bezpoÅ›rednie przeżycie. Sprzyja temu pozytywność podejmowanych aktywnoÅ›ci – metoda harcerska polega też na wykorzystywaniu jedynie pozytywnych i budujÄ…cych przykÅ‚adów, zachÄ™caniu i inspirowaniu do tego, co dobre i wspieraniu dobrych cech mÅ‚odych ludzi, rozwijaniu ich potencjaÅ‚u. Ważnym aspektem jest zwrócenie uwagi na wzajemność oddziaÅ‚ywaÅ„ – podziaÅ‚ na wychowawców i wychowywanych jest niwelowany dziÄ™ki możliwoÅ›ci czerpania od siebie nawzajem.

• Aktywna forma dziaÅ‚aÅ„, uczestniczenie w zadaniach i przygodach i wspólne ponoszenie ich konsekwencji daje niepowtarzalnÄ… okazjÄ™ do obustronnych wniosków, obserwacji, inspiracji i doÅ›wiadczeÅ„ – wszyscy siÄ™ od siebie uczÄ…, każdy gÅ‚os jest ważny. Instruktorzy harcerscy oddziaÅ‚ujÄ… indywidualnie na każdego podopiecznego oferujÄ…c mu szansÄ™ rozwoju w tempie dopasowanym do potrzeb i możliwoÅ›ci. Stosowanie metody harcerskiej jest możliwe dziÄ™ki podziaÅ‚owi na maÅ‚e grupy – zastÄ™py, w których toczy siÄ™ znakomita wiÄ™kszość harcerskich dziaÅ‚aÅ„. System zastÄ™powy pozwala na rozwiniÄ™ci samorzÄ…dnoÅ›ci, samodzielnoÅ›ci i twórczoÅ›ci i jest niezwykle atrakcyjny przez swoje podobieÅ„stwo do naturalnie powstajÄ…cych grup koleżeÅ„skich. NiezbÄ™dnym elementem powodzenia stosowania metody harcerskiej jest wzorzec osobowy instruktora, dziÄ™ki któremu zachowanÄ… mamy poÅ›redniość dziaÅ‚aÅ„ (przykÅ‚ad wÅ‚asny) oraz motywacjÄ™ do samorozwoju. Elementem zapewniajÄ…cym ciÄ…gÅ‚Ä… atrakcyjność stawianych wyzwaÅ„ jest stopniowanie trudnoÅ›ci. DziÄ™ki temu zawsze jest miejsce na nowe doÅ›wiadczenia, a sprawdzanie siebie w nowych sytuacjach jest ksztaÅ‚cÄ…ce i pociÄ…gajÄ…ce. Stopniowanie trudnoÅ›ci odpowiada na naturalnÄ… potrzebÄ™ osiÄ…gnięć i nowych przeżyć. Nie bez znaczenia jest też tÅ‚o – harcerskie wychowanie odwoÅ‚uje siÄ™ przede wszystkim do naturalnoÅ›ci, czyli do przyrody - która jest niezwykle bogatym Å›rodowiskiem pozytywnych doÅ›wiadczeÅ„ i ksztaÅ‚cÄ…cych obserwacji.

• Metoda harcerska jest prosta i spójna, lecz skuteczna jedynie wtedy, gdy stosowana z uwzglÄ™dnieniem wszystkich elementów. Każdy z nich jest tak samo istotny i nie wolno stosować ich wybiórczo. StanowiÄ… jedność, której nie można dzielić na mniejsze części.